Rối loạn đại tiện là tình trạng không hiếm gặp, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Nhưng liệu rối loạn đại tiện có phải là dấu hiệu cảnh báo của hội chứng ruột kích thích (IBS) – một rối loạn chức năng đường ruột mạn tính, đang ngày càng phổ biến hiện nay?
Bài viết dưới đây PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh sẽ giúp bạn hiểu rõ mối liên hệ giữa rối loạn đại tiện và hội chứng ruột kích thích, từ đó có hướng xử lý hiệu quả và kịp thời.
Rối loạn đại tiện là gì?
Rối loạn đại tiện là thuật ngữ chỉ những bất thường xảy ra trong quá trình đi tiêu, bao gồm:
- Tiêu chảy: Đi phân lỏng nhiều lần trong ngày.
- Táo bón: Đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, phân cứng, khó rặn.
- Đi tiêu không hết phân, cảm giác mót rặn, đầy bụng.
- Thay đổi hình dạng phân: Phân nhỏ, dẹt, lỏng hoặc vón cục bất thường.
- Thay đổi thói quen đi tiêu: Lúc tiêu chảy, lúc táo bón, xen kẽ nhau.
Những triệu chứng này có thể xuất hiện tạm thời do chế độ ăn uống hoặc nhiễm trùng đường tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu kéo dài hoặc lặp đi lặp lại, đó có thể là biểu hiện của các bệnh lý đường ruột như hội chứng ruột kích thích.
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là gì?
Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là một rối loạn chức năng ruột mạn tính, không gây tổn thương thực thể nhưng ảnh hưởng đến nhu động ruột và quá trình tiêu hóa.
IBS thường xảy ra ở người trẻ tuổi, phụ nữ nhiều hơn nam giới và có thể kéo dài suốt đời nếu không kiểm soát tốt. Nguyên nhân chính xác chưa rõ, nhưng các yếu tố như stress, chế độ ăn, thay đổi hệ vi sinh đường ruột và rối loạn nhu động ruột được cho là liên quan.
IBS được chia thành 3 thể chính:
- Thể tiêu chảy (IBS-D): Chủ yếu là tiêu chảy.
- Thể táo bón (IBS-C): Chủ yếu là táo bón.
- Thể hỗn hợp (IBS-M): Xen kẽ giữa tiêu chảy và táo bón.
Rối loạn đại tiện – dấu hiệu đặc trưng của IBS
Một trong những tiêu chí chẩn đoán hội chứng ruột kích thích chính là rối loạn đại tiện kéo dài, đi kèm với đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng. Cụ thể:
- Đi ngoài thay đổi theo cảm xúc: Căng thẳng, lo âu khiến người bệnh đi tiêu nhiều hơn hoặc khó tiêu.
- Cảm giác đi không hết phân: Mót rặn, muốn đi tiêu lại ngay sau khi vừa đi.
- Tiêu chảy cấp hoặc kéo dài nhưng không tìm thấy nguyên nhân nhiễm khuẩn.
- Táo bón kéo dài, điều trị thông thường không hiệu quả.
- Xen kẽ tiêu chảy và táo bón – dấu hiệu điển hình của thể IBS hỗn hợp.
Ngoài rối loạn đại tiện, người bệnh IBS còn gặp các triệu chứng khác như:
- Đầy bụng, chướng hơi, ợ hơi, buồn nôn.
- Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn, giảm sau khi đi ngoài.
- Mệt mỏi, mất ngủ, rối loạn lo âu.
Điểm đặc biệt là các xét nghiệm cận lâm sàng (nội soi, siêu âm, xét nghiệm máu, phân…) thường không tìm thấy tổn thương thực thể nào, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị khó khăn nếu không dựa vào đánh giá triệu chứng lâm sàng kỹ càng.
Phân biệt IBS với các bệnh lý khác gây rối loạn đại tiện
Không phải mọi trường hợp rối loạn đại tiện đều là hội chứng ruột kích thích. Các bệnh lý sau cũng có biểu hiện tương tự và cần được loại trừ:
- Viêm đại tràng mạn tính: Có thể gây tiêu chảy kéo dài, phân lẫn máu nhầy.
- Polyp đại tràng, ung thư đại trực tràng: Táo bón kéo dài, phân dẹt, đau bụng, sụt cân bất thường.
- Bệnh Celiac (dị ứng gluten): Tiêu chảy, giảm hấp thu, sụt cân.
- Viêm ruột (Crohn, viêm loét đại tràng): Đau bụng, tiêu chảy, có thể lẫn máu.
Do đó, nếu bạn bị rối loạn đại tiện kéo dài (trên 3 tháng), đặc biệt là kèm theo sụt cân, thiếu máu, sốt, máu trong phân… nên đi khám sớm để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm.
Khi nào nên nghi ngờ hội chứng ruột kích thích?
Nếu bạn có những dấu hiệu dưới đây, rất có thể bạn đang mắc hội chứng ruột kích thích:
- Rối loạn đại tiện kéo dài trên 3 tháng.
- Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn, giảm sau khi đi ngoài.
- Không phát hiện bất thường trong các xét nghiệm cơ bản.
- Thay đổi thói quen đi tiêu liên quan đến stress, ăn uống.
Việc chẩn đoán IBS dựa vào tiêu chuẩn Rome IV, bao gồm: đau bụng tái phát ít nhất 1 lần/tuần trong 3 tháng gần đây, kèm theo ít nhất 2 trong 3 yếu tố: liên quan đến đi tiêu, thay đổi số lần đi tiêu và thay đổi hình dạng phân.
Hướng điều trị rối loạn đại tiện do hội chứng ruột kích thích
Việc điều trị IBS không dựa vào thuốc đơn thuần mà cần kết hợp thay đổi lối sống, tâm lý và chế độ ăn:
Điều chỉnh chế độ ăn uống
- Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa.
- Tránh thực phẩm dễ gây kích ứng ruột: đồ chiên rán, gia vị cay nóng, caffeine, rượu bia.
- Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, giàu chất xơ hòa tan như yến mạch, chuối chín, rau xanh.
- Uống đủ nước (1.5 – 2 lít/ngày).
Quản lý stress
Stress là yếu tố kích phát IBS. Hãy:
- Ngủ đủ giấc, sinh hoạt điều độ.
- Tập thể dục nhẹ như yoga, đi bộ, thiền.
- Tìm đến chuyên gia tâm lý nếu lo âu kéo dài.
Dùng thuốc khi cần thiết
- Thuốc chống co thắt: giúp giảm đau bụng, đầy hơi.
- Thuốc trị tiêu chảy/táo bón tùy thể IBS.
- Men vi sinh (probiotics): hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Thuốc chống lo âu, trầm cảm nhẹ: chỉ định trong trường hợp có yếu tố tâm lý kèm theo.
Rối loạn đại tiện có thể là dấu hiệu cảnh báo hội chứng ruột kích thích – một rối loạn mạn tính nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Đừng chủ quan khi gặp tình trạng tiêu chảy, táo bón kéo dài hoặc thay đổi thói quen đi tiêu bất thường. Hãy lắng nghe cơ thể và chủ động thăm khám để được tư vấn phù hợp từ chuyên gia.
Trong bối cảnh các bệnh tiêu hóa ngày càng phổ biến, IBS Tuệ Tĩnh là lựa chọn thông minh dành cho những ai muốn bảo vệ sức khỏe đường ruột từ gốc rễ.
Không chỉ điều trị triệu chứng, IBS Tuệ Tĩnh còn giúp cải thiện thể trạng, điều hòa tỳ vị, tăng sức đề kháng – những yếu tố then chốt để ổn định hệ tiêu hóa lâu dài.
Chọn IBS Tuệ Tĩnh là bạn đang chọn một giải pháp toàn diện: an toàn, hiệu quả, tự nhiên và phù hợp với cơ địa người Việt, đặc biệt cho người mắc IBS và viêm đại tràng.
Liên hệ ngay hotline miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để nhận tư vấn và đặt hàng!
