Đau rát vùng thượng vị là một trong những triệu chứng thường gặp nhất liên quan đến hệ tiêu hóa. Cảm giác nóng rát, khó chịu hoặc đau âm ỉ ở vùng bụng trên rốn không chỉ gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến sinh hoạt mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Vậy nguyên nhân từ đâu? Và bạn có thể xử lý như thế nào ngay tại nhà? Bài viết này TS Đoàn Chí Cường – Nguyên Phó khoa YHCT Bệnh viện quân y 103 – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh sẽ giúp bạn giải đáp cụ thể.
Đau rát vùng thượng vị là gì?
Thượng vị là vùng bụng nằm phía trên rốn và dưới xương ức. Khi bị đau rát ở vị trí này, người bệnh thường mô tả cảm giác như “nóng bên trong”, “châm chích” hoặc “đau âm ỉ”, có thể kèm theo ợ hơi, buồn nôn hoặc đầy bụng.
Triệu chứng này có thể xuất hiện sau khi ăn, khi đói, vào ban đêm hoặc sau khi căng thẳng kéo dài. Quan trọng hơn, đây không chỉ là biểu hiện đơn thuần mà có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân bệnh lý tiêu hóa phổ biến.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau rát thượng vị. Khi axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản, chúng gây kích ứng niêm mạc, tạo cảm giác nóng rát vùng thượng vị và sau xương ức.
Triệu chứng đi kèm:
- Ợ chua, ợ nóng
- Buồn nôn, khàn giọng
- Cảm giác nghẹn khi nuốt
Cách điều trị tại nhà:
- Tránh ăn no, không nằm ngay sau khi ăn
- Hạn chế thức ăn chua, cay, cà phê và rượu bia
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày
- Kê cao đầu khi ngủ khoảng 15–20cm
Viêm loét dạ dày – tá tràng
Khi niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng bị tổn thương do axit dịch vị, người bệnh sẽ cảm thấy đau rát dữ dội vùng thượng vị, đặc biệt khi đói hoặc vào ban đêm.
Triệu chứng đi kèm:
- Đau bụng âm ỉ, tăng khi đói
- Buồn nôn, ăn uống không ngon
- Cảm giác “đau rát như bỏng” vùng giữa bụng
Cách điều trị tại nhà:
- Ăn uống điều độ, đúng bữa
- Dùng nghệ và mật ong theo tỉ lệ 1:1, uống mỗi sáng
- Tránh dùng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID)
- Tăng cường ăn rau xanh, chuối, khoai lang để hỗ trợ lành loét
Nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori)
Vi khuẩn HP là thủ phạm chính gây viêm dạ dày và loét dạ dày. Khi nhiễm HP, người bệnh thường bị đau rát thượng vị kéo dài, kèm theo đầy hơi và rối loạn tiêu hóa.
Triệu chứng đi kèm:
- Đầy bụng, khó tiêu
- Đau bụng từng cơn
- Có thể kèm đi ngoài phân đen nếu có chảy máu tiêu hóa
Cách điều trị tại nhà:
- Sử dụng sữa chua chứa probiotics để hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- Ăn tỏi sống hoặc gừng tươi (kháng khuẩn tự nhiên)
Tuy nhiên, điều trị HP cần theo phác đồ của bác sĩ – người bệnh không nên tự ý dùng thuốc kháng sinh
Căng thẳng, lo âu kéo dài (Stress)
Ít ai ngờ rằng yếu tố tâm lý cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dạ dày. Stress kéo dài gây rối loạn hoạt động co bóp dạ dày, làm tăng tiết axit – dẫn đến cảm giác nóng rát, đau thượng vị, buồn nôn.
Triệu chứng đi kèm:
-
- Mất ngủ, khó chịu
- Hay đau bụng khi lo lắng, thi cử
- Rối loạn đại tiện (tiêu chảy, táo bón thất thường)
Cách điều trị tại nhà:
- Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi ngày
- Tập yoga, thiền hoặc đi bộ nhẹ nhàng
- Uống trà hoa cúc, trà bạc hà để làm dịu thần kinh và giảm axit dạ dày
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Thói quen ăn uống thất thường, nhiều dầu mỡ, cay nóng, dùng rượu bia hoặc cà phê quá mức đều có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, từ đó dẫn đến cảm giác đau rát thượng vị.
Triệu chứng đi kèm:
- Ợ hơi, đầy bụng sau ăn
- Mệt mỏi, ăn uống kém
- Có thể kèm táo bón hoặc tiêu chảy
Cách điều trị tại nhà:
- Hạn chế thức ăn chiên rán, cay nóng
- Uống nước ấm thay vì nước đá
- Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, khoai, bí đỏ
- Không ăn quá no hoặc quá nhanh
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Mặc dù có thể cải thiện triệu chứng đau rát thượng vị tại nhà, nhưng bạn nên đến cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu sau:
- Đau kéo dài trên 1–2 tuần không giảm
- Sụt cân không rõ lý do
- Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen
- Đau kèm sốt hoặc khó thở
Đau rát vùng thượng vị là một triệu chứng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, vì nó có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng. Hiểu đúng nguyên nhân và điều chỉnh thói quen sinh hoạt, ăn uống sẽ giúp bạn giảm đau hiệu quả ngay tại nhà. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, việc thăm khám sớm là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
IBS Tuệ Tĩnh được bào chế hoàn toàn từ thảo dược tự nhiên, không chứa corticoid, không chất bảo quản độc hại, đảm bảo an toàn cho cả người dùng lâu dài.
Thành phần chính của IBS Tuệ Tĩnh là Rễ Bạch truật, một vị thuốc quý trong Đông y có tác dụng kiện tỳ, táo thấp, giúp giảm tiêu chảy và tăng cường tiêu hóa hiệu quả.
Rễ Bạch thược trong công thức có tác dụng điều hòa khí huyết, giúp giảm co thắt cơ trơn ở đại tràng, từ đó làm dịu các cơn đau quặn bụng và khó chịu ở vùng bụng dưới.
Bạch linh và Mộc hương là hai vị thuốc nổi bật trong điều trị chứng đầy hơi, khó tiêu, ăn không tiêu. Chúng giúp tăng cường chuyển hóa và giảm cảm giác tức bụng sau ăn.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
