Hiện nay, cụm từ “không dung nạp gluten” ngày càng xuất hiện nhiều hơn trên bao bì thực phẩm và trong các cuộc trò chuyện về sức khỏe tiêu hóa. Vậy gluten là gì? Không dung nạp gluten có giống dị ứng không? Và nếu không may gặp phải tình trạng này thì phải làm sao?
Cùng PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật – UV Thường vụ BCH Hội Khoa học Tiêu hóa Việt Nam, nguyên Trưởng Khoa Tiêu hóa BVQY 103 – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh tìm hiểu trong bài viết dưới đây để hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách kiểm soát tình trạng không dung nạp gluten một cách hiệu quả và an toàn nhất.
Gluten là gì?
Gluten là một loại protein có nhiều trong các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen. Nó giúp tạo độ đàn hồi và kết dính cho bột khi làm bánh, tạo nên kết cấu mềm mịn của nhiều món ăn quen thuộc như bánh mì, mì sợi, bánh ngọt…
Đối với phần lớn mọi người, gluten không gây ảnh hưởng đáng kể. Tuy nhiên, một số người lại không thể tiêu hóa hoặc hấp thụ gluten bình thường, từ đó dẫn đến nhiều rối loạn về tiêu hóa và miễn dịch. Đây được gọi là tình trạng không dung nạp gluten.
Không dung nạp gluten là gì?
Không dung nạp gluten (Non-celiac gluten sensitivity – NCGS) là tình trạng cơ thể phản ứng tiêu cực khi tiêu thụ thực phẩm chứa gluten, dù không liên quan đến bệnh Celiac hay dị ứng lúa mì. Điều này khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau bụng, rối loạn tiêu hóa… sau khi ăn các sản phẩm từ bột mì.
Khác với bệnh Celiac – một bệnh tự miễn nghiêm trọng gây tổn thương niêm mạc ruột, không dung nạp gluten không phá hủy ruột nhưng vẫn gây ra những triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Dấu hiệu nhận biết không dung nạp gluten
Việc nhận biết không dung nạp gluten không dễ vì các triệu chứng thường không đặc hiệu và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa khác. Tuy nhiên, bạn có thể lưu ý một số dấu hiệu thường gặp như:
Rối loạn tiêu hóa
- Đầy hơi, trướng bụng, khó tiêu
- Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài
- Đau bụng âm ỉ hoặc quặn thắt sau bữa ăn có chứa gluten
Mệt mỏi và đau đầu:
- Cảm giác uể oải, thiếu năng lượng, đặc biệt là sau khi ăn bánh mì, mì gói…
- Nhức đầu không rõ nguyên nhân
Các triệu chứng khác:
- Mất tập trung, hay quên
- Da nổi mẩn, ngứa, mề đay
- Đau khớp hoặc cơ
Các triệu chứng này thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi ăn và giảm đi khi loại bỏ gluten khỏi khẩu phần ăn.
Nguyên nhân gây không dung nạp gluten
Hiện nay, nguyên nhân cụ thể của không dung nạp gluten vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho rằng đây có thể là kết quả của sự kết hợp giữa:
- Di truyền (cơ địa nhạy cảm)
- Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- Tổn thương hàng rào niêm mạc ruột, khiến gluten dễ xâm nhập và gây phản ứng viêm
Không dung nạp gluten không phải là bệnh nguy hiểm, nhưng nếu không được nhận biết và kiểm soát kịp thời, nó có thể làm giảm chất lượng sống và dẫn đến nhiều hệ lụy lâu dài như viêm ruột mạn tính, hấp thu kém, suy dinh dưỡng…
Cách xử lý không dung nạp gluten
Loại bỏ gluten khỏi khẩu phần ăn
Biện pháp quan trọng nhất là theo chế độ ăn không gluten (gluten-free). Bạn cần hạn chế hoặc tránh các thực phẩm như:
- Bánh mì, mì ống, ngũ cốc ăn sáng có chứa lúa mì
- Bánh quy, bánh ngọt, pizza
- Thức ăn nhanh có tẩm bột
- Một số loại nước sốt, gia vị chế biến sẵn
Thay thế bằng: gạo, khoai, yến mạch không chứa gluten, hạt quinoa, rau củ, trái cây tươi…
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
- Không dung nạp gluten có thể liên quan đến sự mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong ruột. Vì vậy, bổ sung lợi khuẩn (probiotics) sẽ giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, giảm viêm và bảo vệ hàng rào niêm mạc ruột.
Theo dõi và tư vấn y tế
Nếu bạn nghi ngờ mình không dung nạp gluten, hãy ghi lại nhật ký ăn uống và các triệu chứng để trình bày với bác sĩ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm phân biệt với bệnh Celiac hoặc các rối loạn tiêu hóa khác như IBS (hội chứng ruột kích thích).
Giải pháp hỗ trợ: Cân bằng nhu động ruột với ibs tuệ tĩnh
Với những người không dung nạp gluten hoặc mắc các bệnh lý tiêu hóa mạn tính như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, việc ổn định hệ tiêu hóa là vô cùng quan trọng.
IBS Tuệ Tĩnh – sản phẩm thảo dược hỗ trợ từ Viện YHCT Tuệ Tĩnh – là giải pháp tự nhiên giúp:
- Ổn định nhu động ruột, giảm triệu chứng táo bón, tiêu chảy
- Giảm đầy hơi, đau bụng, chướng bụng
- Tăng cường sức khỏe niêm mạc ruột, giúp cơ thể tiêu hóa tốt hơn, đặc biệt khi áp dụng chế độ ăn không gluten
- Sản phẩm phù hợp sử dụng lâu dài, an toàn và không gây tác dụng phụ.
Không dung nạp gluten là tình trạng ngày càng phổ biến và ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là người có cơ địa nhạy cảm. Việc nhận biết sớm và điều chỉnh chế độ ăn, kết hợp với các biện pháp hỗ trợ đường ruột, sẽ giúp cải thiện rõ rệt chất lượng sống.
Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng rối loạn tiêu hóa mà chưa tìm ra nguyên nhân, đừng bỏ qua khả năng mình đang bị không dung nạp gluten.
Tư vấn sử dụng IBS Tuệ Tĩnh vui lòng liên hệ 18002295 hoặc website để được hỗ trợ cụ thể.
