Cuộc sống hiện đại khiến nhiều người rơi vào trạng thái căng thẳng, stress kéo dài. Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc vì sao sau mỗi lần lo âu hay mệt mỏi tinh thần, bụng mình lại “biểu tình”: đau quặn, khó tiêu, thậm chí tiêu chảy? Liệu có phải stress chỉ ảnh hưởng đến tâm trí, hay còn có mối liên hệ chặt chẽ với hệ tiêu hóa?
Bài viết dưới đây PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật – UV Thường vụ BCH Hội Khoa học Tiêu hóa Việt Nam, nguyên Trưởng Khoa Tiêu hóa BVQY 103 – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mối quan hệ này – và tại sao stress lâu ngày có thể là “thủ phạm giấu mặt” gây nên những cơn đau bụng khó chịu.
Não bộ và đường ruột – Mối liên kết bất ngờ
Có thể bạn chưa biết: đường ruột và não bộ được kết nối chặt chẽ thông qua trục não – ruột (gut-brain axis). Đây là hệ thống tín hiệu hai chiều bao gồm các dây thần kinh, hormone và các phân tử hóa học truyền thông tin giữa hệ thần kinh trung ương (não bộ) và hệ tiêu hóa.
Khi bạn căng thẳng, não bộ sẽ gửi tín hiệu đến đường ruột, làm ảnh hưởng đến nhu động ruột, tiết dịch tiêu hóa, và cả hệ vi sinh vật đường ruột. Đây chính là lý do vì sao nhiều người cảm thấy bụng “cồn cào”, buồn nôn hay đau bụng mỗi khi lo lắng, hồi hộp.
Stress tác động thế nào đến hệ tiêu hóa?
Làm rối loạn nhu động ruột
Stress có thể khiến nhu động ruột tăng hoặc giảm bất thường. Hệ quả là:
- Đi ngoài phân lỏng, tiêu chảy (nếu nhu động ruột tăng nhanh)
- Đầy bụng, táo bón (nếu nhu động chậm lại)
- Đau quặn bụng không rõ nguyên nhân
Ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột
- Stress kéo dài làm mất cân bằng hệ vi sinh – yếu tố quan trọng giúp tiêu hóa và bảo vệ niêm mạc ruột. Khi lợi khuẩn bị giảm sút, hại khuẩn phát triển mạnh hơn, gây viêm, kích ứng và đau bụng.
- Gây tăng cảm giác đau (tăng cảm ruột)
- Dưới ảnh hưởng của stress, đường ruột có thể trở nên “nhạy cảm” hơn bình thường – một hiện tượng gọi là tăng cảm ruột. Ngay cả những chuyển động nhẹ của thức ăn trong ruột cũng có thể gây đau, co thắt – đặc biệt ở người bị hội chứng ruột kích thích (IBS).
Hội chứng ruột kích thích – Khi stress là “chất xúc tác”
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một trong những rối loạn tiêu hóa mạn tính phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 10–15% dân số toàn cầu. Tuy không gây tổn thương thực thể ở ruột, nhưng IBS lại khiến người bệnh khổ sở với các triệu chứng:
- Đau bụng lặp đi lặp lại
- Rối loạn đại tiện: táo bón, tiêu chảy, hoặc xen kẽ cả hai
- Đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu
Điểm đặc biệt là: căng thẳng tâm lý được xem là một trong những nguyên nhân và yếu tố khởi phát hàng đầu của IBS. Nhiều người phát hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa bùng phát mạnh mỗi khi stress tăng cao, lo âu kéo dài, hoặc sau các biến cố cảm xúc.
Khi nào bạn nên lo lắng?
Không phải mọi cơn đau bụng do stress đều nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải những dấu hiệu sau, hãy chủ động đi khám:
- Đau bụng kéo dài nhiều tuần, không rõ nguyên nhân
- Sụt cân bất thường
- Có máu trong phân
- Buồn nôn, ói mửa liên tục
- Thay đổi thói quen đi ngoài rõ rệt (táo – lỏng xen kẽ)
Bác sĩ sẽ giúp loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác (như viêm loét đại tràng, ung thư ruột…) và tư vấn điều trị phù hợp nếu đó là IBS hoặc đau bụng liên quan đến stress.
Làm sao để giảm đau bụng do stress?
Giảm căng thẳng không chỉ giúp tinh thần thoải mái mà còn cải thiện đáng kể tình trạng rối loạn tiêu hóa. Dưới đây là một số gợi ý hữu ích:
Thay đổi lối sống:
- Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya
- Tập thể dục nhẹ nhàng (yoga, đi bộ, thiền)
- Tránh sử dụng quá nhiều caffeine, rượu bia
- Dành thời gian thư giãn, tránh làm việc quá sức
Điều chỉnh chế độ ăn:
- Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa
- Hạn chế thực phẩm gây kích ứng như đồ chiên, cay, nhiều đường
- Bổ sung thực phẩm chứa probiotics (sữa chua, kim chi, nấm sữa kefir…) để cải thiện hệ vi sinh
Hỗ trợ tâm lý:
- Tham vấn chuyên gia tâm lý nếu cảm thấy stress quá tải
- Thực hành thiền chánh niệm (mindfulness) giúp điều hòa cảm xúc
- Kết nối với người thân, chia sẻ cảm xúc thay vì giữ trong lòng
Căng thẳng, stress không chỉ là vấn đề của tâm trí mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến hệ tiêu hóa – đặc biệt qua mối liên kết giữa não và ruột. Nếu bạn thường xuyên bị đau bụng, rối loạn tiêu hóa kèm theo lo âu, hãy xem lại trạng thái tinh thần của mình. Giữ tâm lý ổn định, lối sống lành mạnh và chế độ ăn phù hợp sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe đường ruột – từ đó nâng cao chất lượng sống mỗi ngày.
IBS Tuệ Tĩnh giúp điều hòa nhu động ruột, giảm co thắt và ổn định hệ thần kinh ruột – yếu tố quan trọng thường bị rối loạn ở người mắc Hội chứng ruột kích thích. Sản phẩm đặc biệt phù hợp với người làm việc căng thẳng, ăn uống thất thường – những yếu tố dễ dẫn đến rối loạn đại tràng và làm nặng thêm các triệu chứng IBS. Nhiều người dùng phản hồi tích cực sau 1 – 2 liệu trình sử dụng IBS Tuệ Tĩnh, cho biết họ cảm thấy nhẹ bụng, ăn ngon miệng hơn và không còn lo lắng mỗi khi ăn uống. Sản phẩm phù hợp với người trẻ thường xuyên stress hoặc dân văn phòng hay ngồi lâu – đối tượng dễ bị rối loạn tiêu hóa chức năng và rối loạn vận động đại tràng.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
