Nhiều người thường nghĩ thuốc giảm đau hay kháng sinh chỉ mang lại lợi ích khi trị bệnh, mà ít để ý rằng chúng cũng có thể “âm thầm” làm hại dạ dày. Trên thực tế, đây là nguyên nhân phổ biến gây tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét, đau thượng vị, thậm chí xuất huyết tiêu hóa. Đáng lo là tình trạng này thường bị bỏ qua cho tới khi bệnh đã nặng.
Vậy vì sao thuốc lại có thể làm hại dạ dày? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng tránh là gì? Hãy cùng chuyên gia tiêu hóa PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để bảo vệ hệ tiêu hóa của bạn.
-
Probiotic và prebiotic: Khác nhau như thế nào? Đừng nhầm lẫn!
-
Vừa ăn vừa xem điện thoại – lý do khiến dạ dày càng ngày càng yếu
-
Lúc chán ăn, lúc lại thèm ăn – cảnh báo cơ thể bạn đang gặp vấn đề gì?
Niêm mạc dạ dày là gì và vì sao dễ bị tổn thương bởi thuốc?
Niêm mạc dạ dày là lớp tế bào mỏng lót bên trong dạ dày, có vai trò bảo vệ thành dạ dày khỏi tác động của axit và hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Bình thường, lớp niêm mạc này được bao phủ bởi một màng nhầy và các yếu tố bảo vệ giúp chống lại sự ăn mòn.
Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc giảm đau (đặc biệt là nhóm NSAIDs) hoặc kháng sinh, hàng rào bảo vệ này có thể bị suy yếu, khiến axit và vi khuẩn dễ dàng tấn công, gây ra:
- Viêm loét dạ dày – tá tràng
- Xuất huyết tiêu hóa
- Chậm lành vết loét đã có sẵn
Thuốc giảm đau – “thủ phạm” hàng đầu gây viêm loét dạ dày
Các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen, diclofenac… thường được kê để giảm đau, hạ sốt, chống viêm.
Cơ chế gây hại niêm mạc dạ dày của NSAIDs:
- Ức chế men COX-1 và COX-2 → giảm sản xuất prostaglandin – chất bảo vệ niêm mạc dạ dày.
- Tăng tiết axit dịch vị → axit dễ ăn mòn lớp nhầy bảo vệ.
- Kích ứng trực tiếp khi thuốc tiếp xúc với niêm mạc.
Hậu quả:
- Người dùng NSAIDs kéo dài có nguy cơ viêm loét dạ dày cao gấp 4–5 lần so với người không dùng.
- Nguy cơ xuất huyết tiêu hóa tăng mạnh, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc có tiền sử loét.
Kháng sinh – kẻ “gây hại” âm thầm
Kháng sinh thường được dùng để điều trị nhiễm khuẩn, nhưng lại có những tác động không mong muốn lên dạ dày và đường ruột.
Tác động của kháng sinh đến niêm mạc dạ dày:
- Gây rối loạn hệ vi sinh đường ruột, làm mất cân bằng vi khuẩn có lợi và có hại.
- Tăng nguy cơ viêm dạ dày do vi khuẩn HP hoặc nấm phát triển mạnh khi vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt.
- Một số loại kháng sinh như tetracycline, erythromycin có thể gây kích ứng trực tiếp lên dạ dày, dẫn đến buồn nôn, đau thượng vị, thậm chí viêm loét.
Dấu hiệu nhận biết tổn thương niêm mạc dạ dày do thuốc
Người bị tổn thương niêm mạc dạ dày do thuốc thường xuất hiện các triệu chứng sau:
- Đau âm ỉ hoặc bỏng rát vùng thượng vị (trên rốn)
- Ợ chua, ợ hơi, buồn nôn
- Ăn uống kém ngon, đầy bụng nhanh
- Phân đen hoặc nôn ra máu (dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa – cần cấp cứu ngay)
Lưu ý: Triệu chứng có thể xuất hiện ngay trong vài ngày đầu dùng thuốc hoặc sau nhiều tuần, đặc biệt khi sử dụng liều cao, kéo dài.
Đối tượng dễ bị tổn thương nhất
Không phải ai dùng thuốc giảm đau hay kháng sinh cũng bị viêm loét, nhưng những nhóm sau có nguy cơ cao:
- Người cao tuổi
- Người có tiền sử viêm/loét dạ dày – tá tràng
- Người đang dùng liều cao hoặc nhiều loại thuốc cùng lúc
- Người uống rượu bia, hút thuốc lá
- Người có bệnh mạn tính như viêm khớp, tim mạch (thường phải dùng thuốc lâu dài)
Cách phòng tránh tổn thương niêm mạc dạ dày do thuốc
Sử dụng thuốc đúng cách
- Chỉ dùng thuốc khi thật sự cần và theo chỉ định của bác sĩ.
- Không tự ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian sử dụng.
- Uống thuốc sau khi ăn no để hạn chế tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc.
- Với thuốc NSAIDs, nên dùng kèm thuốc bảo vệ dạ dày (omeprazole, pantoprazole…) nếu phải uống lâu dài.
Kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý
- Ăn uống điều độ, hạn chế đồ cay nóng, chua, nhiều dầu mỡ.
- Uống đủ nước để hỗ trợ đào thải thuốc.
- Hạn chế rượu bia, cà phê và thuốc lá.
Bổ sung lợi khuẩn & dưỡng chất bảo vệ niêm mạc
- Bổ sung thực phẩm chứa probiotics và prebiotics để khôi phục hệ vi sinh đường ruột.
- Một số thảo dược như cam thảo, nghệ, gừng… có tác dụng bảo vệ và tái tạo niêm mạc dạ dày.
Khi nào cần đi khám?
Nếu trong hoặc sau khi dùng thuốc, bạn gặp các dấu hiệu như:
- Đau bụng dữ dội
- Nôn ra máu hoặc phân đen
- Sụt cân nhanh, ăn uống kém
Hãy đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm như thủng dạ dày hay xuất huyết tiêu hóa.
Giải pháp hỗ trợ phục hồi niêm mạc & cân bằng tiêu hóa – IBS Tuệ Tĩnh
Ngoài việc điều chỉnh chế độ ăn uống và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể kết hợp sử dụng sản phẩm hỗ trợ IBS Tuệ Tĩnh.
IBS Tuệ Tĩnh là sản phẩm thảo dược chứa:
- Men vi sinh có lợi giúp tái lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hạn chế rối loạn tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh.
- Chiết xuất nghệ nano & cam thảo hỗ trợ bảo vệ và tái tạo niêm mạc dạ dày, giảm viêm, giảm kích ứng.
- Dược liệu an toàn như bạch truật, mộc hương, trần bì… giúp giảm đầy bụng, khó tiêu, ổn định nhu động ruột.
💡 Sử dụng IBS Tuệ Tĩnh đều đặn giúp:
- Giảm nhanh các triệu chứng đau, ợ chua, đầy hơi do tổn thương niêm mạc.
- Phục hồi sức khỏe đường tiêu hóa, đặc biệt sau khi dùng thuốc dài ngày.
- An toàn, không gây tác dụng phụ, phù hợp cả cho người dạ dày yếu.
Liên hệ hotline 1800 2295 hoặc truy cập website để biết thêm thông tin chi tiết!
